Orhun Yazıtlarına Göre Göktürklerin Çöküşü

Göktürkleri felakete sürükleyen sebepler,Orhun Yazıtlarına göre şu üç noktada toplanmaktadır:

1-Güçlü ve dirayetli Hakanlardan sonra gelen hakanların zayıf ve yetersiz oluşları:

"...Kagan bilge imiş,cesur imiş,buyrukları bilge imiş,cesur imiş.Beyleri de kavmi de iyi imiş,böylece ülkeyi tutup töreyi düzenlemişler...Sonra kardeşler,oğullar kağan olmuş,küçük kardeş büyük kardeş gibi yaratılmadığı,oğul babası gibi yaratılmadığı için bilgisiz kağanlar tahta oturmuşlar.Buyrukları da bilgisiz,kötü imişler...Türk beyleri Türk adını unutmuşlar,Çin beylerinin adın almışlar,Çin hakanına boyun eğmişler,elli yıl işlerini,güçlerini (ona ) vermişler..."

2-Türk kavminin uygunsuz tutumu:

"Türk bodunu...Sen aç olduğun zaman tokluğu düşünemezsin,tok olduğun zaman açlık nedir bilmezsin.Bu sebepten hakanın iyi sözlerine kulak vermedin,yurdundan ayrıldın,harap bitkin düştün...Müstakil hakanlığa karşı kendin yanıldın...Doğuya gittin,Batıya gittin.Kutlu yurt Ötüken'i terk ederek gittiğin yerlerde ne yaptın? Su gibi kan akıttın,kemiklerin dağ gibi yığıldı.devlete karşı geldin,onu kötü hale soktun";"Türk bodunu kendi hakanını bıraktı hüküm altına girdi.Hüküm altına girdiği için tanrı ona ölüm verdi,Türk bodunu mahvoldu."


3-Çin siyaseti ve yıkma propagandası:

"Çin kavminin sözü tatlı,ipeklisi yumuşak imiş;tatlı sözü,yumuşak ipeklisi ile uzak kavimleri aldatıp yaklaştırır imiş.Sonra da fesat bilgisini orada yayarmış;iyi bilge kişi yürütmez imiş.Onun tatlı sözüne,ipeklisine kapılan çok Türk kavmi öldü..." "...Çin kavmi hilekar ve kurnaz olduğu için,beylerle kavim arasına nifak girmesi yüzünden Türk bodunu devletini ve kağanını kaybedivermiş...""...Çin kağanı,Türk kavmi (ona) bunca işini gücünü verdiği halde Türk kavmini öldüreyim,soyunu mahvedeyim dermiş,mahvetmeğe yürürmüş..."