Varsayılan İslâm sanatları, yatırım aracı olarak görülmemeli

Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, 125. yılını çeşitli
etkinliklerle kutluyor. Sanayi-i Nefise Mektebi adıyla ressam Osman
Hamdi Bey tarafından kurulan akademinin Geleneksel Sanatlar Bölümü,
geçtiğimiz haftalarda 'Geçmişten Günümüze Geleneksel Sanatlar'
başlığıyla 'kısa' bir sergi düzenledi.

Kamil Akdik'ten Rikkat Kunt'a, Muhsin Demironat'tan Macit Ayral'a,
İsmail Hakkı Altunbezer'den Ali Alparslan'a, oradan da günümüze kadar
pek çok ustanın ve halen akademide olan hocalarla öğrencilerin eserleri
sergide yer aldı. Kısaca yolu bu üniversiteden geçmiş tüm sanatçıların
eserleri aynı çatı altında toplanmıştı. Geleneksel sanatlar bölümü ilk
kez böyle kapsamlı bir sergi düzenliyordu.

Üniversitenin 125. yılı dolayısıyla kapısını çaldığımız Tezhip Anasanat
Dalı Başkanı Prof. Dr. Faruk Taşkale, 'altın çağını yaşıyor' denilen
klasik sanatlara dair pek dile getirilmeyen konulardan söz açtı.
Taşkale, klasik eserlerin 'en gözde yatırım aracı' olarak görülmesinden
tutun da, bunların sürekli aynı isimler etrafında tekelleşmesine kadar
pek çok sorunu dile getirdi, biraz da yakındı. Geleneksel sanatların
yaygınlaşması adına önemli işlerin yapıldığını söyleyen Taşkale,
"Devlet duyarsız değil, İslam eserlerine sıcak bakıyor. Belediyelerin,
vakıfların açtıkları kurslar da var; ama yeterince yaygın değiller.
Belli bir kitle var. Her şey bunların etrafında dönüyor. Yarışma
yapılıyor, jüri üyeleri hep aynı isimler. Bankaların, Kültür
Bakanlığı'nın yarışmaları oluyor, yine üyeler karşılıyor sizi. Bu
sanatlar belli kişilerin tekelinde yürüyor. Onlar da istedikleri gibi
döndürüyor çarkı." diyor.

Klasik sanatlara olan ilgi gitgide artarken müzayedelerde özellikle hat
eserleri yüksek fiyatlara alıcı buluyor. Geçtiğimiz aylarda müzayedeye
çıkan Şevket Rado Koleksiyonu'ndan sonra önceki gün de Emin Barın
Koleksiyonu satışa sunuldu. Taşkale, müzayedeleri ve koleksiyonerlerin
klasik sanatlara ilgisini ise şöyle değerlendiriyor: "Bu ilgi, Sevgi
Gönül, Sakıp Sabancı ve birkaç koleksiyonerin İslam eserlerine verdiği
önemle başladı. Onlar sadece bir koleksiyon veya eser olarak
düşünmüyorlardı bunları. Eserleri korumak ve kollamak gibi düşünceleri
de yoktu, önemli olan eserin kendisiydi. Bu iki ismin vefatından sonra
bir süre müzayedeler sönük geçmeye başladı. Lakin son birkaç yıldır bir
canlanma var. Şevket Rado Koleksiyonu'ndan sonra ise büyük bir
hareketlilik başladı. Ve pazar günü gerçekleştirilen Emin Barın
müzayedesi de bu ilginin ne derece arttığını göstermiş oldu."

Hem Rado'nun hem de Barın'ın eserlerinin devlet veya bir koleksiyoner
tarafından topluca satın alınması pek çok kimsenin dileğiydi. Fakat her
iki müzayede sonunda eserler dağıldı. Müzelerimizin bu iki önemli
koleksiyondaki eserleri toplu halde alıp sergilemede duyarsız
kaldıklarını söyleyen Taşkale, "Rado'nun eserleri çok iyi bedellere
satıldı. Emin Barın da öyle. Umarım İslam sanatlarına ilgi duyan
birilerine ulaşmışlardır. Bunları yatırım aracı olarak değil, defalarca
bakıp zevk alınacak sanat eserleri olarak görmeliyiz." diyor.

Son dönemlerde klasik anlayışın ötesinde pek çok eser görücüye çıkmaya
başladı. Kimi ustalar bunu pek hoş karşılamazken kimileri yenilikten
yana. Faruk Taşkale de bu gelişimi destekleyenlerden. Aynı zamanda
tezhip sanatçısı olan Taşkale şöyle diyor: "Klasik bilgileri edindikten
sonra kişiyi serbest bırakmak gerekir. Bakalım neler çıkıyor ortaya...
Sanatçıların nefes almalarına izin vermek gerek. Sadece 'klasik,
klasik' dersek, belli bir dönemi alıp bize ters düşen yerlerini geri
bırakırsak, bu tutuculuk olur. Öyle ki klasik sanatlarda eleştiri
geleneği yok diyoruz. Aslında var; yıkıcı, bozucu içine kapatıcı,
uzaklaştırıcı bir eleştiri..."

Kaynak Zaman